تاثیر طلاق بر فرزندان
طلاق و جدایی والدین میتواند بر کودکان تاثیر منفی و حتی تاثیر مثبت داشته باشد. درست است که اثار طلاق در آینده کودکان بیشتر میتواند منفی باشد و زندگی آنان را تحت تاثیر قرار دهد. اما طلاق بر کودکان آثار مثبتی نیز دارد. ما در این نوشته، به بررسی پیامد های منفی و مثبت طلاق برکودکان میپردازیم.
پیامد های منفی و مثبت طلاق
پیامد های منفی و مثبت طلاق بر کودکان متعدد است. اینکه پیامد طلاق بر کودکان بیشتر مثبت یا منفی است، باید با توجه به شرایط و وضعیت هر خانواده و فرد بررسی شود. در این بخش، ابتدا در مورد پیامدهای منفی و سپس درباره پیامدهای مثبت آن صحبت میکنیم.
پیامدهای منفی طلاق بر کودکان
- نوسانات خلقی: یک مورد از تاثیر منفی طلاق بر فرزندان، نوسانات خلقی است. نوسانات خلقی میتواند شامل تحریکپذیری و عصبانیت کودک باشد یا اینکه کودک منزوی و ساکت شود. به طور مثال، کودکی که پدر و مادر او از هم جدا شدهاند ممکن است در مواجهه با اطرافیان خود دچار پرخاشگری شود و با آنان با عصبانیت برخورد کند. برخی از کودکان نیز ساکت و منزوی میشوند و از ارتباط داشتن و صحبت کردن با اطرافیان خود خودداری میکنند.
- ترس از ترک شدن: یک نمونه از تاثیرات منفی طلاق بر فرزندان، ترس از ترک شدن است. زمانی که کودکان پس از جدا شدن پدر و مادر خود، میفهمند که یکی از والدین حضور ندارد و از آنان دور است، این میتواند احساس ناامنی و ترس از تنها ماندن را در آنان به وجود آورد. این کودکان ممکن است نگران باشند که والدین دیگر نیز ممکن است آنان را ترک کند و احساس تنهایی و بیاعتمادی را تجربه کنند.
- احساس گناه: احساس گناه و شرمندگی، یک مورد دیگر از پیامدهای منفی طلاق بر کودکان است. ممکن است بچهها با خود اینطور فکر کنند که با رفتارها یا کلام خود موجب طلاق والدین شدهاند و بنابراین مقصر جدا شدن پدر و ماد از هم هستند. این احساس گناه و شرمندگی میتواند بر اعتماد به نفس کودکان تاثیر منفی بگذارد و احساس ارزشمندی آنان را کاهش دهد.
- ناتوانی و ناامیدی: احساس ناتوانی و ناامیدی نیز یک مورد دیگر از تاثیر طلاق بر کودکان است. فرزندان یا کودکانی که خود را مقصر و مسئول اختلاف و مشاجره پدر و مادر میدانند، ممکن است فکر کنند با رفتار و کارهای خود میتوانند والدین را به هم برگردانند و اوضاع را خوب کنند. این کودکان ممکن است تصور کنند که اگر بهترین خود را نشان دهند، والدین دوباره در کنار یکدیگر قرار میگیرند. اما وقتی که این اتفاق نمیافتد و نقشههایشان با شکست مواجه میشود، احساس ناتوانی، ناامیدی و ناراضی بودن در آنان ایجاد میگردد.
- اندوه: اندوه و غم، موردی بعدی است که از پیامدهای منفی این تصمیم حساب میشود. کودکان و فرزندانی که با طلاق و جدایی پدر و مادر خود رو به رو میشوند، به شدت احساس اندوه، درماندگی و غم را تجربه میکنند. همچنین، ممکن است، احساس کنند که یک بخش مهم از خانواده خود را از دست دادهاند و دیگر همان تجربه قبلی و حمایت خانوادگی را نخواهند داشت.
این احساسات میتوانند با احساس کودکانی که والدین خود را به دلیل بیماری یا تصادف از دست دادهاند مشابه باشد. در هر دو وضعیت، کودکان احساس میکنند که یک فرد یا یک بخش مهم از زندگیشان ناگهان ناپدید شده است و این میتواند به طور قابل توجهی بر روح و روان این کودکان تاثیر بگذارد.
- اضطراب: اضطراب نیز یک مورد دیگر از آثار منفی طلاق بر فرزندان است. کودکان در مواجهه با طلاق و جدایی پدر و مادر، دچار اضطراب میشوند و خود را تحت فشار میببینند. همچنین، امکان دارد در این شرایط، وظایف خانه و مراقبت از خواهران و برادران کوچکتر بیشتر بر عهده این کودکان باشد. این فشارها و مسئولیتهای اضافی و میتوانند باعث افزایش استرس و اضطراب در کودکان شود. علاوه بر این، برخی از والدین ممکن است از کودکان خود به عنوان مشاور استفاده کنند و آنان را در مسائل مشکلات مربوط به طلاق درگیر کنند. این اقدام باعث میشود کودک احساس و اضطراب خود را پنهان کند تا بتواند به والدین خود کمک کند.
پیامدهای مثبت طلاق بر کودکان
هر چند تاثیر طلاق بر کودکان بیشتر جنبههای منفی دارد اما در برخی موارد خاص میتواند راهحلی مناسب برای بهبود وضعیت کودکان باشد. در این بخش، در خصوص جنبههای مثبت طلاق بر کودکان صحبت میکنیم.
- دوری از تنش: دور بودن از تنش و مشاجره، یکی از آثار مثبت طلاق بر کودکان است.کودک دیگر مجبور نیست مشاجره و درگیریهای پدر و مادر را ببیند و بنابراین در یک فضای به دور از تنش و استرس خواهد بود.
- اجتناب از تکرار اشتباهات والدین: کودکانی که پدر و مادر آنان از هم جدا شدهاند، اغلب بهترین درسهای زندگی را در زمینه مدیریت روابط به دست میآورند. تحقیقات نشان میدهد که این کودکان در مواجهه با مشاجرات عاطفی در روابطشان، صبورتر و عاقلانهتر رفتار میکنند. همچنین، توانایی مدیریت بهتری در روابط خود دارند. این کودکان سعی میکنند با اجتناب از تکرار اشتباهات والدین خود، روابط بهتری را تجربه کنند.
- سازگاری: سازگار شدن فرزندان با شرایط پس از طلاق میتواند یکی از پیامدهای مثبت طلاق بر کودکان باشد. فرزندانی که در محیطی پس از طلاق بزرگ میشوند، توانایی بهتری در سازگاری و تطبیق با شرایط و تغییرات موجود را دارند.
- همدلی: همدلی میتواند یکی از تاثیرات مثبت طلاق بر فرزندان باشد. طلاق میتواند شرایطی را به وجود آورد تا برخی از کودکانی که والدین آنان از هم جدا شدهاند نسبت به مسائل دیگران دلسوزی و همدلی بیشتری نشان دهند. به طور مثال، وقتی همسالانشان با مشکلات خانوادگی مواجه میشوند، کودکان طلاق میتوانند با آنان همدلی بیشتری نشان بدهند.
- استقلال و خودکفایی: یکی از آثار مثبت طلاق بر کودکان، استقلال و تکیه فرزندان بر خود است. پدر و مادر، هر دو پس از جدایی و طلاق ساعات زیادی را مشغول به کار هستند تا بتوانند زندگی را اداره و مدیریت کنند. در این شرایط، فرزندان برای انجام کارها بیشتر بر خود تکیه میکنند. بسیاری از کودکان قبل از اینکه والدینشان از محل کار برگردند، به خانه میرسند. این موضوع به آنان اجازه میدهد تا مهارتهای خود مراقبتی و مسئولیتپذیری را تقویت کنند.
همچنین، در نتیجهی برخی از شرایطی که پس از طلاق در خانوادهها به وجود میآید، کودکان یاد میگیرند که از خود دفاع کنند. آنان ممکن است با شروع به انجام کارهای خانه، مسئولیتپذیری بیشتری پیدا کنند. ممکن است وعدههای غذایی خود را درست کنند. این تجربهها میتواند به کودکان کمک کند تا مهارتهای خود را تقویت کنند، اعتماد به نفس و استقلال بیشتری پیدا کنند.
اثار طلاق در آینده کودکان
- مشکل در روابط: یکی از اثار طلاق در آینده کودکان، وجود مشکل در روابط با دیگران است. ممکن است چنین فردی در برقراری روابط عاطفی و عاشقانه دچار مشکل شود و به راحتی به دیگران اعتماد نکند.
- مشکلات رفتاری و اجتماعی: یک مورد دیگر از تاثیرات طلاق، بروز مشکلات رفتاری و اجتماعی در آینده آنان است. ممکن است، برخی از کودکان در آینده ( مثلا نوجوانی) مرتکب بعضی از رفتارهای ضداجتماعی و خشونتآمیز گردند.
- مصرف مواد مخدر: یک مورد دیگر از اثار طلاق در آینده فرزندان، مصرف مواد مخدر است. مصرف مواد مخدر و الکل در میان فرزندان طلاق بیشتر است. فرزندانی که پدر و مادر آنان از هم جدا شدهاند بیشتر مستعد این هستند که به سمت مصرف مواد مخدر بروند.
نتیجهگیری: بهتر است بدانیم طلاق یکی از تصمیمهای مهم زندگی است و آثار منفی آن بیشتر از اثرات مثبت آن است. بنابراین، قبل از چنین تصمیمی باید با مشاور خوب صحبت کنید.