دیابت نوع 1 و علت آن
دیابت نوع 1 که به عنوان دیابت کودکان معرفی و شناخته میشه، به سبب عدم تولید انسولین در بدن انسان به وجود میاد. از اونجایی که تامين انرژی در بدن به واسطه جذب گلوکزها حاصل میشه، عدم جذب گلوکز، می‌تونه در قالب بیماری دیابت، بروز پیدا کنه. با این حساب، بیماران دیابتی، از جهات مختلفی در فرایند تامین انرژی، به مشکل بر می‌خورن. از این رو با توجه به حساسیت این بحث، در ادامه به ارائه توضیحات بیشتری در رابطه با بیماری دیابت نوع یک، علائم و تفاوت اون با نوع دو، خواهیم پرداخت.
عامل بروز بیماری دیابت نوع یک چیست؟
در صورتی که فردی مبتلا به دیابت نوع یک باشه، نمی‌تونه به خوبی انرژی لازم برای فعالیت سلول‌های بدن خودش رو دریافت کنه. در واقع با توجه به اینکه در بیماران دیابتی در نوع یک، هورمون انسولین به خوبی ترشح نمی‌شه، گلوکز جذب سلول‌ها نشده و در نتیجه سبب ضعف بدن فرد مبتلا میشه.
بنابراین می‌توان دریافت که عامل بیماری دیابت نوع 1، عدم تولید هورمون انسولین هست. در نتیجه بیماران دیابتی که دارای دیابت نوع یک هستن، نیاز به این هورمون دارن تا گلوکز در قالب انرژی، جذب سلول‌های بدن اون‌ها بشه.
لازم به ذکر هست که دیابت نوع یک با احتمال پایین در افراد ظاهر میشه و عموما ریشه در دوران کودکی یا نوجوانی اون‌ها داره. البته در مواردی هم بوده که افراد در دوران بزرگسالی به این بیماری دچار شدن و لوزالمعده دیگر انسولین تولید نکرده یا سطح تولید انسولین اون پایین اومده.
سوالی که برای بسیاری از افراد در رابطه با دیابت نوع 1 به وجود میاد، در خصوص قابل پیشگیری و یا قابل درمان بودن این بیماری هست! اما متاسفانه باید گفت که تا کنون هیچ راهکار قطعی‌ای جهت پیشگیری از بیماری دیابت نوع 1 و یا حتی درمان اون، ارائه نشده. با این وجود، امکان بهبود شرایط وجود داره و افراد می‌تونن با استفاده از داروهای خاص، این شرایط رو تحمل پذیر کنن.
با این حساب، شاید تفاوت دیابت نوع یک با نوع دو، برای شما به یک سوال تبدیل بشه! در واقع، دیابت نوع 2، به عنوان رایج‌ترین نوع دیابت شناخته میشه. به طوری که اگر بخوایم انواع دیابت رو در قالب درصد فراوانی بیان کنیم، دیابت نوع 2، دارای فراوانی 77 درصد و دیابت نوع یک، 10 درصد خواهد بود.
تفاوتی که بین دیابت‌های نوع یک و دو مطرح هست، در خصوص تولید انسولین هست. در رابطه با دیابت نوع یک گفتیم که عامل بیماری، کاهش تولید انسولین و یا عدم تولید اون هست؛ این در حالیه که در دیابت نوع دو، انسولین به میزان کافی تولید و ترشح میشه، اما سلول‌های بدن به سبب اختلال در گیرنده‌های انسولین، نسبت به اون پاسخی نمی‌دن.
به علاوه لازم به ذکر هست که در هر دو مورد، علائم یکسان و مشابهی قابل مشاهده هست که تشخیص به موقع اون می‌تونه تاثیر مثبتی روی بهبود شرایط داشته باشه.
علائم دیابت نوع 1
در حالت کلی، حاصل دیابت نوع یک و یا حتی نوع دو، افزایش سطح گلوکز به دلیل عدم جذب اون توسط سلول‌ها هست. به طوری که بدن شما گلوکز انواع خوراکی‌ها و غذاها رو دریافت می‌کنه، اما اون‌ها جذب سلول‌ها نمی‌شن و در نتیجه میزان قند خون، افزایش پیدا می‌کنه.
علائمی که برای بیماری دیابت نوع یک مطرح میشه، می‌تونه در عرض چند هفته و یا چند ماه ظاهر بشه. گرسنگی و تشنگی بیش از حد، خستگی، تاری دید، بهبودی دیرهنگام زخم‌ها، تکرر ادرار و کاهش چشمگیر وزن در مدت زمان کوتاه، همگی علائمی هستن که افراد رو در صورت ابتلا به بیماری دیابت، درگیر خودشون می‌کنن.
با توجه به خطرناک بودن این بیماری، توصیه‌ای که همواره به افراد میشه، توجه نسبت به وضعیت بدنی و مراجعه به پزشک متخصص در صورت مشاهده علائم مذکور هست. به این صورت، می‌توان از شدت علائم جلوگیری کرد و اوضاع رو بهبود بخشید. در رابطه با نحوه تشخیص این بیماری هم، لازم به ذکر هست که آزمایش‌های مختلفی تعریف می‌شن که می‌تونن نتیجه ابتلا یا عدم ابتلا به این بیماری رو بیان کنن.
عوارض دیابت نوع یک
بیماری دیابت، می‌تونه آسیب‌های جبران ناپذیری روی قسمت‌های مختلف بدن داشته باشه. البته این موضوع زمانی رخ می‌ده که بیماری به درستی کنترل نشه و مشکلات مختلفی برای فرد، به همراه بیاره که آسیب‌های جدی‌ای برای سلامتی بدن محسوب می‌شن.
عوارضی چون افزایش خطر حمله قلبی، آسیب‌های عصبی و روانی، آسیب به کلیه، اختلالات بینایی و مشکلاتی چون نابینایی و نیز آسیب‌های مختلف پوستی که می‌تونن شامل زخم، عفونت پوست و مواردی از این قبیل باشن، که همگی می‌تونن شرایط سخت بیماری رو سخت‌تر و طاقت فرساتر کنن.
همچنین امکان بروز مشکلاتی چون نوروپاتی و افزایش ریسک ابتلا به عفونت هم در رابطه با بیماران دیابتی مطرح میشه. به همین دلیل زخم‌های دردناک عفونتی به وجود میاد که باید تحت درمان قرار بگیرن. بسیاری از افراد طی بیماری دیابت نوع یک، دچار نارسایی کلیه می‌شن و دچار عوارض مختلف وابسته به این بیماری می‌شن.
عوارض دیابت نوع 1
همونطور که گفته شد، بیماری دیابت نوع یک، دارای درمان قطعی نیست و تا کنون هیچ راه حلی مبنی بر انحلال کامل و مطلق این بیماری یافت نشده؛ اما می‌توان از برخی شیوه‌ها جهت بهبود شرایط بهره گرفت. توجه به شیوه‌های درمانی، برای بیماران دیابتی از اهمیت بالایی برخوردار هست. چرا که عدم تولید انسولین کافی، می‌تونه علاوه بر بالا بردن سطح قند خون، سبب افزایش چربی تری گلیسرید وکتواسیدوز همانند کاتابولیسم بافتی هم بشه.
با توجه به همین مسائل، توجه به مصرف داروها و به کارگیری برنامه‌های مختلف ارائه شده توسط پزشک، می‌تونه جهت بهبود شرایط فرد مبتلا، موثر واقع بشه و از بسیاری از عوارض دیگه حاصل از این بیماری جلوگیری کنه.
• درمان دیابت نوع 1، با تزریق انسلین
با در نظر گرفتن اینکه مشکل اصلی بیماری دیابت در رابطه با اختلالات و آسیب‌هایی است که در سلول‌های بتا پانکراس رخ می‌ده و سبب کاهش و یا عدم تولید و ترشح انسولین میشه، لازم هست که فرد مبتلا به دیابت نوع 1، به صورت مستمر انسلین تزریق کنه.
تزریق انسلین به عنوان درمان پایه و اساسی بیماری دیابت نوع یک انجام می‌گیره. چرا که شایع‌ترین دلیلی که برای این نوع دیابت مطرح میشه، کمبود انسولین در بدن فرد مبتلا هست. در حقیقت، تزریقات مکرر روزانه انسولین بازال basal و انسولین [MDI]و یا انسولین زیر جلدی مستمر [CSII] توسط پمپ انسولین، می‌تونه شرایط فرد مبتلا رو بهبود ببخشه و از بدتر شدن اوضاع جلوگیری کنه.
با توجه به اینکه فرایند تزریقات خیلی حساسه, واجب است که به دست افراد متخصص انجام بشه و یا تحت نظر پرستار انجام شود. از این رو مرکز پرستاری توانا با وجود تیم حرفه ای پرستاری خود خدمات تزریقات در منزل اصفهان رو انجام میدهد.
بیشتر بخوانید : همه چیز درباره زندگی نباتی
تزریق انسلین با در نظر داشتن فاکتورهای مختلف صورت می‌گیره. یعنی به این صورت نیست که تمامی افراد مبتلا، دوز یکسانی تزریق کنن. مولفه‌ها و فاکتورهایی که برای تزریق انسلین به افراد مطرح میشه، می‌تونه به وزن افراد مبتلا بستگی داشته باشه. هم چنین برحسب قند خون، اندازه غذا و تقاضای بافت‌های بدن، میزان انسولین مورد نیاز، متفاوت خواهد بود.
نحوه تزریق انسولین هم بحث مهم دیگه‌ای هست که باید در فرایند درمان فرد مبتلا، در نظر گرفته بشه. در واقع، تزریق انسلین به صورت زیر جلدی صورت می‌گیره که منظور از تزریق زیر جلدی، تزریق داخل عضله‌ای هست.
به علاوه، محل‌های معین و مشخصی برای تزریق انسولین تعریف شده تا جذب انسلین، بالاتر باشه و موثرتر عمل کنه. در نتیجه انسولین به محل‌های شکم، ران، باسن و بالای بازو تزریق میشه. انتخاب هر یک از محل‌های تزریق، می‌تونه به اندازه سوزن بستگی پیده کنه. به طوری که برای تزریق شکم و باسن که رایج‌ترین محل‌های تزریق انسولین هستن، از سوزن‌های بلند استفاده میشه.
• درمان دارویی بیماری دیابت نوع 1
بیماری دیابت، علاوه بر درمان به وسیله تزریق انسولین، می‌تونه نیاز به استفاده از شیوه‌های مختلف درمانی دیگه هم داشته باشه. بنابراین داروهای تزریقی و خوراکی وجود دارن که همراه با انسولین مورد استفاده قرار می‌گیرن تا تاثیر درمان رو بیشتر کنن. pramlintide و متفورمین، نمونه داروهایی هستن که به منظور بهبود شرایط افراد مبتلا به دیابت، مورد استفاده قرار می‌گیرن.
• درمان بیماری دیابت نوع یک از طریق جراحی
شیوه متفاوتی که برای درمان این بیماری معرفی و استفاده میشه، در رابطه با جراحی هست که با استفاده از پیوند پانکراس و جزایر پانکراس حاصل میشه. البته لازم به ذکره که جراحی نمی‌تونه پایان کار باشه! بلکه نیاز به مصرف دارو، همچنان وجود داره. در واقع جراحی سبب تنظیم قند خون میشه، ولی با این وجود، فرد باید به صورت منظم، از داروهای مهار کننده سیستم ایمنی استفاده کنه تا از دفع پیوند و خرابی سلول‌های جزایر پانکراس، جلوگیری کنه.
متاسفانه تا کنون درمان مطلق دیابت نوع یک کشف نشده و به همین دلیل، تنها راه ممکن، کنترل شرایط و مهار کردن عوارض هست تا به این وسیله اوضاع وخیم‌تر نشه. به همین دلیل درمان دارویی و تزریقی روی کار اومده. در هر صورت، بیماری دیابت جزء بیماری‌های خطرناک و جدی برای گروه‌های سنی کودک و نوجوانان به حساب میاد که حتما باید تحت کنترل و نظارت پزشک از دز مناسبی از داروهای مربوط، استفاده بشه. به همین دلیل تشخص و تلاش برای کنترل بیماری، دو عنصر مهم جهت بهبود اوضاع بیماران دیابتی هستن.
