پوکی استخوان در سالمندان، از پیشگیری تا درمان
پوکی استخوان در سالمندان بی‌شک یکی از مشکلات مهمی است که زندگی این افراد را تا حد خیلی زیادی مختل می‌کند. در واقع یکی از مهم‌ترین عللی که سبب زمین‌گیری و خانه‌نشین شدن سالمندان می‌شود، همین معضل پوکی استخوان است.
پوکی استخوان در افراد سالمند، بیماری مزمن و پیشرونده‌ای است که سبب می‌شود، استخوان این افراد نازک‌تر و کم تراکم‌تر شود. همین مسئله باعث می‌شود که دامنه‌ی حرکتی استخوان‌ها کمتر شده و استخوان‌ها به مرور بشکنند. معمولا افراد زمانی از این بیماری با خبر می‌شوند که به مرحله شکستگی استخوان می‌رسد و کار از کار می‌گذرد. با این همه، در این مقاله قرار است شما را با مبحث پوکی استخوان، راه‌های پیشگیری پوکی استخوان در سالمندان و درمان آن بیشتر آشنا کنیم. امید است که با خواندن این مطلب، بتوانید در مسیر بهبود این بیماری گام بردارید.
پوکی استخوان چگونه ایجاد می‌شود؟
بافت استخوانی بدن انسان مانند سایر بافت‌های بدن، دارای سلول‌های زنده است. این سلول‌ها مدام درحال ترمیم و جایگزینی هستند. با این حال، زمانی که افراد از سن 35 سالگی عبور می‌کنند، سرعت و آهنگ جایگزینی سلول‌های استخوانی کاهش می‌یابد. این روند، زمانی که افراد به سن 50 سالگی می‌رسند، علی‌الخصوص با مسئله یائسگی در زنان، بسیار ضعیف می‌شود. با جایگزین نشدن سلول‌های جدید، بافت استخوانی روبه زوال میرود و روز به روز، شکل نازک‌تر و ضعیف‌تری می‌گیرد.
در نتیجه، بیماری پوکی استخوان در میان سالمندان اتفاق می‌افتد و به این خاطر، بافت استخوان به مرور روبه فرسایش میرود. در آخر کار به جایی می‌رسد که استخوان تحمل وزن بدن را ندارد و با کوچک‌ترین فشاری دچار شکستگی می‌شود.
برای درمان پوکی استخوان چه باید کرد؟
برای درمان مشکل پوکی استخوان، بسیار مهم است که ابتدا به پزشک مربوطه مراجعه شود. پزشک معمولا در قدم اول، آزمایش تراکم استخوان را برای سالمند تجویز می‌کند تا میزان پیشروی بیماری و وضعیت استخوان را مشخص کند. در ادامه با توجه به شرایط، درمانی را برای کند شدن پروسه‌ی زوال بافت استخوان و تقویت آن طراحی می‌کند.
در ادامه‌ی این مطلب رایج‌ترین درمان‌های پوکی استخوان در میان افراد پیر را بررسی خواهیم کرد.
ورزش‌درمانی، معجزه‌ای برای تقویت بافت استخوان در سالمندان
یکی از درمان‌های اصلی و مهمی که در اکثر برنامه‌های درمان بیماری پوکی وجود دارد، ورزش است. انجام ورزش‌های منظم و روزانه در قدم اول، عضلات، ماهیچهها، تاندون‌ها و علی‌الخصوص بافت استخوانی پا را تقویت می‌کند.
درمانگر معمولا در ادامه، ورزش‌های مخصوصی به منظور حفظ بهتر تعادل و تحمل وزن بدن را به بیمار آموزش می‌دهد. این ورزش‌ها می‌تواند طیف گسترده‌ای از تمارین یوگا، پیاده‌روی، پیلاتس، تای‌چی و… را دربر بگیرد. البته لازم به ذکر است که انجام این تمارین باید با کمترین فشار بر بدن انجام شود. از این‌رو، زمانی که اوضاع وخیم است، خوب است فیزیوتراپیست حرکات ورزشی را به فرد بدهد.
مصرف مکمل‌ها و مواد معدنی، جان تازه‌ای به بیمار خواهد بخشید!
یکی از مسائلی که سبب تسریع روند پوکی استخوان در سالمندان می‌شود، کمبود مواد معدنی، مکمل‌ها و ویتامین‌ها است. معمولا زمانی که ذخیره‌ی این مواد معدنی در بدن کم شود، فرآیند بازسازی و ترمیم استخوان کاهش می‌یابد. معمولا با افزایش سن نیز، ساخت این مواد معدنی در بدن خودبه‌خود کمتر می‌شود و همین امر سبب تسریع روند پوکی می‌شود. از این‌رو مهم است که با مصرف این مواد معدنی به مقدار نیاز، از گسترش بیماری پوکی جلوگیری کنیم.
ویتامینD و کلسیم، دو ماده‌ی معدنی مهمی هستند که به شدت در روند پوکی استخوان تاثیر دارند. از این‌رو مصرف قرص‌های کلسیم و ویتامینD تحت نظارت پزشک، بسیار به درمان کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: از فواید تا عوارض آمپول نوروبیون + جامع ترین اطلاعات
دارو درمانی پیشرفته برای پوکی استخوان
زمانی که پوکی استخوان به مرحله‌ی حادی رسیده باشد، نیاز است که دست به درمان پیشرفته‌تر زد. در این مرحله، پزشک با توجه به وضعیت بیماری، نوع داروی مورد نیاز را مشخص می‌کند. این دارودرمانی شامل طیف گسترده‌ای چون هورمون درمانی (استروژن یا تستوسترون و…) تا آنالوگ‌های هورمون پاراتیروئید و… می‌شود. این پروسه‌ی درمانی می‌تواند از خوردن قرص‌های مربوطه تا تزریق دارو به ناحیه موردنظر باشد.
راهکارهایی برای پیشگیری پوکی استخوان در سالمندان
برای پیشگیری از پوکی نیاز است که در درجه‌ی اول، ریسک‌فاکتورهای این بیماری شناسایی شود. سپس سعی شود که این ریسک‌فاکتورها را به حداقل برسانیم. در ادامه بهترین راهکارها برای جلوگیری از بیماری را شرح خواهیم داد.
- داشتن رژیم غذایی با کلسیم کافی، اولین قدم پیشگیری از پوکی استخوان
داشتن یک رژیم غذایی کامل و سرشار از کلسیم، راز داشتن استخوان‌هایی سالم است. اگر کلسیم به مقدار کافی از طریق غذا جذب نشود، بدن مجبور است که از ذخایر کلسیم خود استفاده کند. در نتیجه، این امر به تحلیل رفتن استخوان‌ها منجر خواهد شد. علاوه‌بر کلسیم، مصرف به اندازه‌ی ویتامینD نیز مهم است، زیرا این ویتامین به جذب بهتر کلسیم کمک می‌کند. مصرف غذاهایی مانند ماهی، تخم‌مرغ که ذخایر غنی ویتامینD محسوب می‌شوند، بسیار توصیه می‌شود.
- انتخاب یک سبک زندگی سالم، باعث بهبود وضعیت استخوان‌ها خواهد شد
طبق تحقیقات علم پزشکی، داشتن یک سبک زندگی ناسالم می‌تواند باعث تسریع پوکی استخوان در سالمندان شود. طبق شواهد، مصرف بیش از حد قهوه و مواد کافئین‌دار، الکل، نوشابه و سیگار می‌تواند جذب کلسیم را کاهش دهد. همچنین باعث تضیف تراکم استخوان‌ها شود. پس اگر قصد اتخاذ یک سبک زندگی سالم را دارید، این موارد را جدا محدود کنید!
به‌علاوه گنجاندن نرمش‌های سبک، پیاده‌روی در روتین روزانه، بافت استخوان‌ها را تقویت می‌کند. قرار گرفتن برای دقایقی در معرض آفتاب نیز می‌تواند به جذب ویتامینD کمک کند. از این‌رو خوب است که این موارد را در سبک زندگی‌مان لحاظ کنیم.
- جلوگیری از وارد شدن فشار بر استخوان‌ها راز پیشگیری از پوکی استخوان است
یکی از دلایل مهم پوکی استخوان در افراد سالمند، وارد شدن فشار زیاد بر استخوان است. اکثر این افراد در گذشته، به فعالیت‌های فشارآور و سنگین مشغول بوده‌اند. البته ممکن است که در سالمندی نیز هنوز احتیاط‌های لازم را انجام ندهند!
برای پیشگیری از بیماری پوکی، نیاز است که افراد از همان سنین پایین مراقب فعالیت‌هایشان باشند. برای مثال، اگر فرد می‌خواهد چیز سنگینی را بلند کند، از اهرم‌های کمکی استفاده کند. اگر فرد سالمند است نیز، باید حواسش باشد که از انجام فعالیت‌های سنگین چون دو جدا بپرهیزد. همچنین برای حرکت از وسایل مفیدی چون عصا و واکر کمک بگیرد.
